بیش فعالی
برخی کودکان در طول زندگی خود ممکن اند دچار برخی اختلال ها شوند که می توان با مراجعه به متخصص و روانشناس کودک آن ها را کنترل و درمان کرد. شایع ترین اختلالی که امروزه کودکان با آن رو به رو می شوند، بیش فعالی است. بسیاری از والدین بر این باورند که بیش فعالی یک بیماری است اما لازم به ذکر است که این باور غلط است و بیش فعالی تنها یک اختلال است که قابل کنترل و درمان است. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کامل تری در رابطه با بیش فعالی و روش های درمانی آن در اختیار شما بگذاریم. با ما همراه باشید.
بیش فعالی چیست؟
علائم تشخیص بیش فعالی چیست؟در چه سنینی بیش فعالی اتفاق می افتد و آیا فقط در کودکان وجود دارد؟در ادامه مقاله بعد های مهمی از بیش فعالی و همچنین علائم افرادی که بیش فعالی دارند ، توضیح داده شده است تا در صورت مشاهده هر گونه ازعلائم و شواهد سریعا به بهترین دکتر برای بیش فعالی مراجعه کنید.در ادامه مطلب نحوه درمان بیش فعالی با استفاده از نوروفیدبک توضیح داده خواهد شد.
اختلال بیش فعالی یا ADHD یکی از رایج ترین اختلالات رفتاری در دوران کودکی است کودکانی که به این اختلال گرفتار هستند معمولا جنبش و تحرک بالایی دارند که این موضوع مشکلات زیادی را برای کودکان و والدین و همچنین معلمان به وجود می آورد. یادگیری این کودکان بسیار آهسته و آرام است و چون همه انرژی خودشان را صرف بازی و تحرک می کنند دیگر توان انجام تکالیف و کارهایی که به آن ها سپرده می شود را ندارند همچنین این کودکان قادر نیستند زمان زیادی را روی یک مسئله تمرکز کنند و در حقیقت تمرکزشان از بین می رود. این اختلال با نقص در توجه و تمرکز، جنبش بیش از اندازه، رفتار و حرکات تکانشی و ترکیبی از این موارد همراه است.
کودکان مبتلا به بیش فعالی
تعداد زیادی از این کودکان ممکن است یک یا چند اختلال رفتاری دیگر مثل افسردگی، اختلال دو قطبی را داشته باشند که باید هر چه سریعتر شناسایی شده و مورد درمان قرار بگیرند در غیر اینصورت ممکن است پیامدهای بسیار خطرناکی به دنبال داشته باشد.
امکان مشاهده این اختلال در کودکان کمتر است و بین 2 تا 10 درصد کودکان با این اختلال درگیر هستند.
بیش فعالی در بزرگسالان
لازم است بدانید که تنها کودکان به این اختلال مبتلا نمی شوند بلکه احتمال بروز آن در بزرگسالان هم وجود دارد. البته باید بدانید که این اختلال از کودکی در فرد باقی می ماند و علائم آن همچنان در بزرگسالی نمایان می شود. میزان شدت بیش فعالی در بزرگسالان کمتر از کودکان است به عبارتی با بالا رفتن سن میزان شدت آن کاهش می یابد.
درمان بیش فعالی در بزرگسالان
روش های مختلفی برای درمان این اختلال در بزرگسالان وجود دارد که برخی از رایج ترین آن ها عبارت است از:
روان درمانی
به کمک روان درمانی می توان موارد زیر را کنترل کرد:
- می توان به کمک آن نظم درستی به کارهای شخصی فرد بخشید.
- می توان میزان استرس و اضطراب را در شخص کاهش دهد.
- می توان وظایف مهم فرد را مشخص کرد تا بهتر بتواند به آن ها عمل کند.
مصرف دارو
مصرف برخی دارو ها می تواند این اختلال در بزرگسالان را کنترل و درمان کرد. اما باید توجه داشت مصرف این داروها باید تحت نظر متخصص صورت گیرد. برخی از رایج ترین آن ها شامل موارد زیر می شود:
- متیل فنیدیت
- دکسامفتامین
- اتوموکستین
مصرف این داور ها ممکن است عوارض جانبی برای فرد به همراه داشته باشد که روانپزشک با توجه به شرایط و میزان شدت این اختلال برای بیمار تجویز می کند. به عنوان مثال مصرف دو دارو اول ذکر شده ممکن است عوارضی چون کاهش وزن و روانپریشی به همراه داشته باشد و در داروی سوم عوارضی مانند اسهال و دل پیچه داشته باشد.
علل بیش فعالی
این اختلال در کودکان بر اثر دلایل مخصوصی به وجود می آید که برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از:
- آسیب های مغزی
- مصرف بیش از اندازه برخی مواد غذایی که دارای قند هستند
- تماشای زیاد تلویزیون
- وجود برخی عوامل اجتماعی و محیطی
- ژنتیک
- مصرف بیش از اندازه مشروبات الکلی توسط مادر در دوران بارداری
- استعمال دخانیات در دوران بارداری توسط مادر
- زایمان زودرس
- قرار گرفتن در محیط هایی که آلودگی هوا به میزان زیادی دیده می شود.
بعد های بیش فعالی
این اختلال دو بعد متفاوت دارد و ترکیب این دو بعد این اختلال را می سازد.
بعد اول بیش فعالی
اولین بعد این اختلال، هایپر بودن است. این گروه از بچه ها فعالیت و تحرک بدنی زیادی دارند و بدون وقفه و همیشه در حال راه رفتن هستند ولی در تمرکز همانند سایر بچه ها هستند و مشکلی ندارند، بی قراری حرکتی داشته و پاهایشان را تکان می دهند یا با دست هایشان فعالیت می کنند. این کودکان قادر نیستند برای مدت طولانی یک جا بنشینند و کم طاقت هستند.
کودکان ممکن است صرفا این ویژگی را داشته باشند اما به لحاظ تمرکز و توجه، عملکرد خوب و بالایی را نشان دهند در این صورت این کودکان صرفا بیش فعالی دارند یا HAD هستند.
بعد دوم بیش فعالی
بعد دوم ADHD ها هستند یعنی جنبش و جوش و فعالیت آنها مانند یک کودک عادی می باشد ولی در توجه و تمرکز مشکل دارند این کودکان به نابغه های کودن نیز معروف هستند. به دلیل عدم توجه و تمرکز، بی دقتی، داشتن ذهن جهنده و فراموش کار با مشکلات و خطاهای بسیاری مواجه می شوند و وسایل خود را به صورت عمدی و غیر عمدی گم می کنند و قادر نیستند بیش از چند دقیقه روی یک موضوع خاص تمرکز کنند، به صحبت های دیگران توجه نکرده و صرفا تظاهر به گوش دادن صحبت دیگران می کند و سرشان را تکان می دهند.
بیش فعالی در بین کودکان به چه میزان شایع است؟
این اختلال اغلب در کودکان باید شرایط زیر شایع است.
- پسرها بیشتر به این اختلال مبتلا می شوند.
- با توجه به بررسی های انجام شده اغلب این اختلال در سنین 7 تا 9 سالگی خود را نشان می دهد.
عکس العمل کودکان بیش فعال
عکس العمل ها و واکنش های خیلی سریع دارند و با کمترین تحریک حس تمرکزشان مختل می شود قادر به برنامه ریزی و سازماندهی مسائل خود نیستند و از دستورات پیروی نمی کنند.
سن بیش فعالی
علائم و نشانه های بیش فعالی معمولا قبل از سن شروع مدرسه آشکار می شود. این کودکان معمولا تا 5 سال این اختلال را دارند. غالبا این علائم بین سن 12 تا 20 سالگی کاهش پیدا می کند و یا به کلی از بین می رود ولی 15 تا 20 درصد افراد تا سنین بزرگسالی هم این اختلال را به همراه دارند.
علائم بیش فعالی
این بیماری علائم مختلف و بسیاری دارد که برخی از مهم ترین و رایج ترین آن ها شامل موارد زیر می شود:
- برای تشخیص این اختلال باید بین 6 تا 9 ماه علائم این بیماری را به صورت مداوم داشته باشند.
- دقت ،توجه و تمرکز پایینی داشته باشند.
- جنبش و تحرک آنها بیش از سایر کودکان است.
- رفتارهایی که بدون هیچ پیش زمینه ای انجام شود و کاملا ناگهانی هستند.
- به هنگام انجام کارهای خودشون تحرک زیادی دارند و بدون توجه و دقت آنها را انجام می دهند.
- برای انجام تکالیف و وظایف خودشان تلاش ذهنی نمی کنند چون تمرکز ندارند.
- وسایل شخصی خود را مکرر گم می کنند.
- بی قرار هستند و گفتگوی بزرگترهای خود را به صورت مکرر قطع می کنند.
- پیش از آنکه که جمله سوال کننده تموم شود شروع به پاسخ دادن می کنند.
- پرحرف هستند در انجام کارها صبر و تحمل ندارند.
- عصبی، حساس و پرخاشگر هستند.
- بازی دیگر کودکان را بهم میزنند یا آنها را هل می دهند یا درگیری ایجاد می کنند.
- برقراری ارتباطات اجتماعی برایشان بسیار سخت است و مهارت لازم را ندارند.
- مدام از این شاخه به آن شاخه می پرنند.
- خیال باف و حواس پرت هستند.
- کارها و وظایف خود را به صورت نیمه کاره رها می کنند.
روش های کنترل و جلوگیری از بروز بیش فعالی
با رعایت نکات زیر می توانید از بروز این اختلال در کودکان خود جلوگیری کنید.
- محدود کردن زمان استفاده از تلویزیون
- رعایت از یک رژیم غذایی سالم و مناسب
- شرکت کردن در فعالیت های جسمی به صورت روزانه
- تنظیم ساعت خواب
تشخیص بیش فعالی
روش های مختلفی برای تشخصیص این اختلال در کودکان وجود دارد که مهم ترین آن معاینه توسط بهترین روانشناس کودک است. در صورت مشاهده هر علائم مشکوکی در بالا به آن اشاره شده است باید کودک خود را نزد مشاور کودک ببرید. روش های دیگری هم برای تشخیص آن وجود دارد که رایج ترین آن عبارت است از:
- انجام برخی آزمایش های شنوایی
- انجام برخی آزمایش های بینایی
درمان بیش فعالی با نوروفیدبک
نوروفیدبک یک روش درمانی مناسب برای انواع اختلالات روانپزشکی و سوء مصرف مواد می باشد، تحقیقات بسیاری درباره نورفیدبک برای استفاده از آن برای اختلال کمبود توجه و بیش فعالی ارزیابی شده است. اگر چه بعضی اوقات نوروفیدبک را به فیزیوتراپی برای مغز تشبیه می کنند، در واقع نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است.
هدف از نوروفیدبک برای درمان بیش فعالی
هدف آن است که به یک بیمار کمک کنیم تا یادبگیرد که چگونه یک عملکرد فیزیولوژیکی ناخودآگاه را کنترل کند، به صورتی که فرد در آن می آموزد رفتار را براساس پاداش و پیادمهای دیگر اصلاح نماید. همانطور که گفته شد درباره تاثیرنوروفیدبک در بیش فعالی، تحقیقات بسیاری شده است که نتایج آن بسیار امیدوارکننده است.امواج مغزی از نظر اندازه و فرکانس متفاوت هستند، برخی مطالعات گزارش داده اند، 80 درصد افراد مبتلا به بیش فعالی نسب بیشتری از امواج تتا و به امواج بتا را تولید می کند.
در روش نوروفیدبک که بیشتر در درمان بیش فعالی کاربرد دارد، یک درمانگر با یک بیمار همکاری می کند تا ضمن افزایش امواج بتا، فعالیت موج تتا را کاهش می دهد، که این امر باعث بهبود بیش فعالی می شود.
باتوجه به علائم و توضیحاتی که درباره بیش فعالی داده شد، در صورت بروز علائم در کودکانمان به هیچ وجه نگرانی به خود راه نداده و درمان را در اولین فرصت انجام دهید و به بهترین روانشناس برای بیش فعالی مراجعه کنید.