اختلال دو قطبی یکی از بیماری‌های روانی شایع در جامعه است که کم‌وبیش در مورد آن شنیده‌ایم. بسیاری از افراد با شنیدن نام این بیماری، فردی با گرایش‌های روحی و روانی متفاوت را تصویر می‌کند؛ فردی که ویژگی‌های شخصیتی دوگانه‌ای دارد. به‌عبارتی، اختلال دو قطبی به معنای نداشتن ثبات در شخصیت و رفتار است. شاید شما نیز همچون اغلب افراد، با شنیدن نام این بیماری، دچار ترس و واهمه می‌شوید. به همین منظور، در این مقاله به بیماری روانی دو قطبی خواهیم پرداخت و علائم این بیماری را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
علائم اختلال دو قطبی
باید بدانید که بیماری دو قطبی دارای انواع مختلفی است و در هر فردی به شکل خاصی بروز می‌کند. به همین دلیل، این بیماری از علائم بسیار متنوعی در افراد برخوردار است. همچنین باید توجه داشته باشیم که فرد مبتلا به بیماری دو قطبی، در دوره افسردگی قرار دارد یا در دوره شیدایی؛ چراکه علائم هر یک از این دوره‌ها از یکدیگر متفاوت است.
دوره شیدایی یا فرازهای احساسی (مانیا و هیپومانیا)، دارای علائم بسیار گسترده‌ای هستند که در هر فرد، بسته به نوع اختلال دو قطبی و شدت آن، به‌صورت متفاوتی بروز می‌کنند. از جمله شایع‌ترین علائم این دوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میل به انجام فعالیت‌های فیزیکی بیش‌ازحد
- افزایش میزان انرژی بدن
- افزایش سرعت صحبت کردن
- افزایش میل جنسی
- اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد
- اختلال در خواب منظم و کم‌خوابی
این موارد، از شایع‌ترین علائم دوره شیدایی در بیماری دو قطبی است. در مقابل، دوره افسردگی یا نشیب‌های احساسی (دپرسیون) دارای علائم کاملاً متفاوتی هستند که از جمله شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس ناامیدی و درماندگی
- کاهش توانایی تمرکز در انجام کارهای روزمره
- بی‌میلی به انجام وظایف و کارهای روزمره
- میل به خودکشی
- افزایش میزان استرس و اضطراب
علت ایجاد اختلال دو قطبی
بیماری روانی اختلال دو قطبی می‌تواند به علل مختلفی در افراد ایجاد شود. برخی از این عوامل، ریشه ژنتیکی دارند و برخی دیگر به‌صورت اکتسابی، از محیط پیرامون بر روی فرد تاثیر گذاشته و بیماری دو قطبی را ایجاد می‌کند. در این بخش به تعدادی از مهم‌ترین علل ایجاد بیماری اختلال دو قطبی اشاره می‌کنیم:
- تفاوت‌های بیولوژیکی در ساختار مغز؛ بر اساس تحقیقات انجام شده، ساختار مغز افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند با افراد عادی متفاوت بوده است.
- عوامل ژنتیکی که در جامعه آن را انتقال توارثی بیماری می‌خوانیم؛ این موضوع بر اساس مطالعات و تحقیقات بسیاری، ثابت شده است.
- عوامل محیطی متعدد؛ همچون استرس
- تغییر وضعیت و میزان هورمون‌های بدن
- مصرف بی‌رویه دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی
آیا اختلال دوقطبی ارثی است؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، ژنتیک یکی از علل ایجاد این بیماری در افراد مختلف است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، احتمال بروز اختلال دو قطبی در افرادی که این بیماری را در نزدیکان خود دارند، 4 تا 6 برابر بیشتر از افراد عادی است. البته توجه داشته باشید که این موضوع، بدان معنی نیست که هر شخص مبتلا به دو قطبی، دارای بستگانی با این اختلال روانی است. همچنین اگر یکی از بستگان و نزدیکان شما به این بیماری روانی مبتلا است، به این معنی نیست که شما هم به اختلال دو قطبی مبتلا خواهید شد؛ بلکه از نظر ژنتیکی فقط درصد احتمال ابتلای شما، بیشتر از افراد عادی است.
از کجا باید بفهمم که اختلال دو قطبی دارم؟
اگر علائم بیماری اختلال دو قطبی را دارید، بهتر است برای تشخیص این مورد و اطمینان از سلامت روان خود، به یک پزشک متخصص یا روانشناس مراجعه کنید. همچنین، امروزه برای تشخیص اختلال دو قطبی، تست‌های آنلاینی نیز وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید. البته توجه داشته باشید که این تست‌ها، به‌هیچ‌وجه مطمئن نبوده و ممکن است نتایج کاملاً اشتباهی ارائه دهند؛ پس بهتر است برای تشخیص این اختلال، به پزشک مراجعه کنید.
انواع اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی دارای انواع مختلفی می باشد که در ادامه به انواع آن می پردازیم:
اختلال دو قطبی نوع یک
اختلال دو قطبی نوع 1 همان اختلال افسردگی مانیک است. این مشکل یک نوع خاص از بیماری روانی محسوب می شود. فردی که به این بیماری مبتلا می شود، تجربه ی شیدایی در یک دوره از زندگی خود را دارد. در این دوره بیمار انرژی بالا و رفتار های نامتعارف از خود نشان می دهد. احتمال بروز این بیماری در بسیاری از افراد وجود دارد، به طور مثال حدود 5/2 درصد از جمعیت ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند.
علائم اختلال دو قطبی نوع اول
این بیماری مانند سایر بیماری ها دارای علائمی است که با توجه به بروز آن ها باید به یک متخصص روانشناس خوب مراجعه کند.
برخی از علائم غیر طبیعی در این دوره عبارتند از:
- ولخرجی
- خود بزرگ پنداری
- بیش فعالی
- سوء مصرف دارو
- سخنرانی با صدای بلند و بی وقفه
- کاهش نیاز به خواب
- بی قراری
- عدم تمرکز
- احساس سرخوشی
- رفتارهای پر خطر
- افزایش انرژی
- پریدن ناگهانی از یک ایده به ایده دیگر
- اختلال دو قطبی نوع 2: بیماری دو قطبی نوع 2 به هیپومانیک معروف است که شامل یک دوره افسردگی اساسی در فرد می شود. این بیماری حداقل 2 هفته در فرد به طول می انجامد. میزان شدت این اختلال نسبت به اختلال نوع 1 کمتر است و بیمار در این دوره نیاز به بستری شدن در بیمارستان را ندارد.
اختلال دو قطبی نوع دو
اختلال دو قطبی نوع دو جزو اختلالات روانپزشکی محسوب می شود. همچنین این نوع اختلال به اختلاق خلقی هم معروف است.در این نوع اختلال بیماری دو دوره را تجربه می کند. دوره اول دوره افسردگی و دوره دوم دوره هیپومانیک است. این نوع اختلال در فرد باعث به وجود آمدن پریشانی و ناراحتی مفرط می شود اما لازم است بدانید که این نوع اختلال که به نام خلق است شدت کمتری از اختلال توع یک دارد.
علائم اختلال دو قطبی نوع دوم
در بیماری دو قطبی نوع دو فرد دچار دوره های افسردگی می شود که این بیماری علائم خاص خود را دارد. علائم این نوع اختلال شامل:
- کاهش نیاز به خواب
- پر حرفی و پرش افکار
- افزایش اعتماد به نفس به صورت غیر طبیعی
- احساس تحریک پذیری زیاد
- اختلال در توان تصمیم گیری
- احساس بی قراری به میزان زیاد
- افزایش سطح انرژی
- درگیر شدن در فعالیت هایی که برای فرد عواقب خوبی ندارد.
- ایجاد تغییرات در اشتها
- احساس غمگینی در اکثر اوقات روز
- احساس ناامیدی
آیا می توان از اختلال دو قطبی جلوگیری کرد؟
در جواب این سوال باید گفت که هیچ راه تضمینی و قطعی برای پیشگیری از اختلال دو قطبی وجود ندارد؛ بااین‌حال، می‌توانید به‌منظور کاهش احتمال بروز این بیماری روانی، از شرایط تنش‌زا دوری کنید و میزان استرس خود را کنترل کنید. همچنین برای کاهش احتمال این اختلال روانی، می‌توانید مصرف دخانیات و الکل را کاهش داده یا متوقف کنید.
آیا اختلال دو قطبی خطرناک است؟
همان‌طور که اشاره کردیم، بیماری دو قطبی یکی از بیماری‌های روانی شایع در دنیای امروز است. شدت این بیماری روانی، تاثیر مستقیمی بر میزان خطرناک بودن آن دارد. توجه داشته باشید که بیماری‌های اختلال دو قطبی شدید، می‌توانند عواقب خطرناکی برای بیمار و اطرافیان او ایجاد کنند و به‌نوعی خطرناک تلقی می‌شوند. به همین منظور، در صورت مشاهده علائم این اختلال روانی در خود یا شخص دیگری، بهتر است در همان مراحل اولیه برای کنترل و درمان این بیماری به یک پزشک متخصص و حاذق در این زمینه مراجعه کنید. پیشنهاد می‌کنیم از خدمات و مشاوره دکتر آمنه ذاکری برای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری دو قطبی بهره ببرید.
چه افرادی به اختلال دو قطبی مبتلا می شوند؟
اختلال دوقطبی معمولا در سنین 15 تا 20 سالگی رخ می هد و به ندرت در بالای 40 سالگی بروز می یابد. لازم است بدانید که اختلال دوقطب به دو صورت کلی بروز می کند.
نتیجه گیری
اختلال دوقطبی، یک اختلال روانی است که با تغییرات شدید در خلال بازدهی و افسردگی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال تجربه دوره‌های افسردگی شدید و دوره‌های هیپومانی (احساس بالایی و بالغانه) را تجربه می‌کنند.