افسردگی در کودکان و نوجوانان

افسردگی در کودکان و نوجوانان یک مشکل جدی در زمینه‌ی سلامت روان است که با احساسات مداوم غم، ناامیدی و تحریک‌پذیری مشخص می‌شود. در حالی که می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما اغلب در گروه‌های سنی جوان‌تر به شکل متفاوتی بروز پیدا می‌کند و به جای بیان کلامی غم، به صورت تغییراتی در رفتار، عملکرد تحصیلی یا تعاملات اجتماعی ظاهر می‌شود.

تشخیص افسردگی در افراد جوان برای مداخله و حمایت زودهنگام بسیار مهم است، زیرا افسردگی درمان‌نشده می‌تواند منجر به عواقب جدی مانند مشکلات تحصیلی، سوء مصرف مواد و افکار یا رفتارهای خودکشی شود. ایجاد آگاهی در مورد علائم و نشانه‌های افسردگی در کودکان و نوجوانان و فراهم کردن دسترسی به منابع سلامت روان، گام‌های اساسی در رسیدگی به این نگرانی رایج و اطمینان از سلامت جوانان ما هستند. در این مقاله، به بررسی پیچیدگی‌های افسردگی در کودکان و نوجوانان می‌پردازیم و علل، علائم و منابع موجود برای کمک به آن‌ها را روشن می‌کنیم.

افسردگی در کودکان و نوجوانان چیست؟

افسردگی در کودکان و نوجوانان، شباهت‌هایی به افسردگی در بزرگسالان دارد، اما ممکن است به دلیل عوامل رشدی، با شکل متفاوتی بروز پیدا کند. در حالی که بزرگسالان ممکن است احساس غم یا ناامیدی خود را به صورت کلامی بیان کنند، کودکان و نوجوانان ممکن است افسردگی را از طریق تغییرات رفتاری، عملکرد تحصیلی یا تعاملات اجتماعی نشان دهند.

افسردگی در افراد جوان صرفاً یک احساس گذرا یا غم و اندوه موقتی نیست؛ بلکه یک وضعیت جدی مرتبط با سلامت روان است که نیازمند توجه و حمایت می‌باشد. افسردگی می‌تواند کودکان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، هر چند اغلب در دوران نوجوانی که دوره‌ی تغییرات چشمگیر جسمی، عاطفی و اجتماعی است، بروز پیدا می‌کند.

نشانه‌ها و علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان

تشخیص نشانه‌ها و علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا این علائم در افراد مختلف متفاوت است. با این حال، برخی از نشانه‌های رایج عبارتند از:

✅ غم زدگی یا تحریک‌پذیری مداوم: کودکان و نوجوانانی که دچار افسردگی هستند ممکن است دوره‌های طولانی غم، اشک‌ریختن یا تحریک‌پذیری را بدون دلیل مشخصی نشان دهند.

✅ تغییرات در اشتها یا وزن: افسردگی می‌تواند بر عادات غذایی فرد جوان تأثیر بگذارد و منجر به تغییرات قابل توجهی در اشتها یا وزن، چه کاهش وزن قابل توجه و چه افزایش وزن شود.

✅ از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها: کودکانی که قبلاً از سرگرمی‌ها، ورزش‌ها یا معاشرت با دیگران لذت می‌بردند، ناگهان در دوران افسردگی علاقه خود را به این فعالیت‌ها از دست بدهند.

✅ مشکل در تمرکز: افسردگی می‌تواند بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارد و تمرکز بر روی کارها یا عملکرد تحصیلی را برای کودکان و نوجوانان دشوار کند.

✅ خستگی یا کمبود انرژی: احساس مداوم خستگی یا کمبود انرژی، حتی پس از استراحت کافی، ممکن است نشان‌دهنده‌ی افسردگی زمینه‌ای باشد.

✅ کناره‌گیری اجتماعی: کودکان و نوجوانان ممکن است از تعاملات اجتماعی دوری کنند و انزوا را بر گذراندن وقت با دوستان یا اعضای خانواده ترجیح دهند.

✅ اختلالات خواب: افسردگی می‌تواند الگوهای خواب را مختل کند و منجر به مشکلاتی در به خواب رفتن، بیدار ماندن در خواب یا تجربه کردن کابوس‌های مکرر شود.

✅ شکایت‌های جسمی: برخی از افراد جوان ممکن است شکایت‌های جسمی مانند سردرد، دل‌درد یا سایر دردهای بدون دلیل را بیان کنند که ممکن است با افسردگی زمینه‌ای مرتبط باشد.

افسردگی در نوجوانان و چگونه مواجه با آن👇

علل و عوامل خطر افسردگی در کودکان و نوجوانان

افسردگی در کودکان و نوجوانان علل متعددی دارد و اغلب از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روان‌شناختی نشأت می‌گیرد. عوامل رایج زمینه‌ساز افسردگی در افراد جوان عبارتند از:

✔ سابقه‌ی خانوادگی: کودکان و نوجوانانی که سابقه‌ی خانوادگی افسردگی یا سایر اختلالات خلقی دارند، ممکن است خودشان نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی قرار داشته باشند.

✔ عوامل بیولوژیکی: عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین می‌تواند در بروز افسردگی در افراد جوان نقش داشته باشد.

✔ استرس‌های محیطی: رویدادهای آسیب‌زا مانند از دست دادن عزیزان، طلاق والدین، قلدری یا سوءاستفاده، می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان را افزایش دهند.

✔ بیماری مزمن یا معلولیت: کودکانی که با بیماری مزمن یا معلولیت‌های جسمی دست و پنجه نرم می‌کنند، به دلیل چالش‌هایی که با آن‌ها روبرو هستند، ممکن است بیشتر در معرض افسردگی قرار گیرند.

✔ فشار تحصیلی: انتظارات بالای تحصیلی، حجم زیاد تکالیف و فشار عملکرد می‌تواند به استرس و احساس ناتوانی در دانش‌آموزان دامن بزند و خطر ابتلا به افسردگی را در آن‌ها افزایش دهد.

✔ عوامل اجتماعی: فشار همسالان، تأثیر شبکه‌های اجتماعی و احساس تنهایی یا انزوای اجتماعی می‌تواند باعث تشدید احساس افسردگی در افراد جوان شود.

اهمیت مداخله‌ی زودهنگام برای مدیریت افسردگی در کودکان و نوجوانان

مداخله‌ی زودهنگام در مدیریت افسردگی کودکان و نوجوانان بسیار مهم است. افسردگی درمان‌نشده می‌تواند منجر به عواقب جدی از جمله مشکلات تحصیلی، سوء مصرف مواد، خودآسیبی و افکار یا رفتارهای خودکشی شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام علائم افسردگی و پیگیری برای دریافت حمایت و مداخله‌ی مناسب، ضروری است.

دریافت کمک و حمایت برای افسردگی در کودکان و نوجوانان

اگر به افسردگی در کودک یا نوجوانی مشکوک هستید، مهم است که نگرانی‌های او را جدی بگیرید و به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. روانشناس کودک می‌توانند ارزیابی جامع انجام دهند و گزینه‌های درمانی مناسب را که ممکن است شامل درمان، دارو یا ترکیبی از هر دو باشد، توصیه کنند.

علاوه بر این، والدین، مراقبان، معلمان و سایر بزرگسالان قابل اعتماد نقش مهمی در حمایت از افراد جوان مبتلا به افسردگی ایفا می‌کنند. ایجاد محیطی حمایتی و پرورش‌دهنده، تشویق به برقراری ارتباط صریح و فراهم کردن فرصت‌هایی برای استفاده از روش‌های مقابله‌ی سالم، می‌تواند به کودکان و نوجوانان در مدیریت علائم و گذر از دوران‌های چالش‌برانگیز کمک کند.

علائم هشدار دهنده خطر خودکشی

• علائم متعدد افسردگی
• ایزوله سازی اجتماعی
• افزایش رفتار مشکل ساز
• صحبت از خودکشی، مرگ یا مردن

• صحبت در مورد ناامیدی یا احساس درماندگی
• تصادفات مکرر
• مصرف مواد
• علاقه به سلاح

دلایل افسردگی کودکان

افسردگی می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، کودکان یا نوجوانانی که اعضای نزدیک خانواده آنها دارای سابقه افسردگی یا سایر اختلالات خلقی (مانند اختلال دوقطبی) هستند، اغلب به دلیل استعداد ژنتیکی، بیشتر از افسردگی رنج می برند. البته لازم به ذکر است که استعداد مستلزم احتمال بیشتر است و این بدان معنا نیست که کودک یا نوجوان لزوماً افسردگی را تجربه خواهد کرد.

 کودکان مبتلا به بیماری های مزمن یا شدید در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی هستند.  همچنین عدم تعادل بیوشیمیایی سطوح ناهموار برخی از هورمون ها و مواد شیمیایی ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد. این می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.

عوارض افسردگی کودکان

افسردگی دوران کودکی یک بیماری جدی است، اما قابل درمان است. با این حال، اگر درمان نشود، کودکان ممکن است عواقبی را برای سال‌های آینده تجربه کنند.

برخی از پیامدهای افسردگی شامل موارد زیر می شود:

• هنگامی که یک فرد جوان یک دوره افسردگی را تجربه می کند، در معرض خطر ابتلا به یک دوره افسردگی دیگر در طی 5 سال آینده قرار دارد.
• افسردگی در دوران کودکی ممکن است بیماری افسردگی شدیدتر را در بزرگسالی پیش بینی کند.
• افسردگی در کودکان و نوجوانان با افزایش خطر رفتارهای خودکشی همراه است).
• افکار یا رفتارهای خودکشی در جوانان
• بدتر شدن علائم
• افزایش خطر ابتلا به افسردگی که بدتر یا طولانی تر می شود
• دوره های افسردگی شدید
• سایر اختلالات خلقی

افسردگی در دوران کودکی چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر فکر می کنید که کودک شما علائم افسردگی یا اضطراب را نشان می دهد، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک احتمالا با رد کردن شرایطی که ممکن است باعث مشکلات خلقی کودک شما شود، شروع می کند. بیماری هایی که باعث علائم افسردگی می شوند، عبارت اند از:

• کم خونی
• دیابت
• صرع
• کم کاری تیروئید
• کمبود ویتامین D

هیچ آزمایشی برای تشخیصی افسردگی وجود ندارد. ارزیابی سلامت روان باید شامل مصاحبه با والدین و فرزندان باشد. اطلاعات معلمان، دوستان و همکلاسی ها نیز می تواند تغییرات خلقی و رفتاری فرزند شما روشن کند.

روانشناس چگونه به درمان کمک می کند؟

صحبت کردن با بهترین روانشناس کودک می تواند به کودکان و نوجوانان کمک کندتا راه های درمانی را به شما بگوید. همچنین می تواند به کودکان کمک کند تا با ریشه یابی ترس های و نگرانی های خود، اضطراب را مدیریت کنند.

درمان افسردگی کودکان

افسردگی قابل درمان است از این رو تشخیص و درمان به موقع برای کودکان افسرده ضروری است. افسردگی یک بیماری واقعی است که نیاز به کمک حرفه ای دارد. درمان جامع افسردگی کودکان اغلب شامل درمان فردی و خانوادگی است. به عنوان مثال، درمان شناختی رفتاری (CBT) و روان درمانی بین فردی (IPT) اشکالی از درمان فردی هستند که در درمان افسردگی موثر هستند. درمان همچنین ممکن است شامل استفاده از داروهای ضد افسردگی باشد

به طور کلی درمان کودکان مبتلا به افسردگی شامل درمان روانشناسی و تجویز دارو است. برخی از کودکان ممکن است از یکی از این موارد و برخی دیگر ممکن است از ترکیبی از درمان ها استفاده کنند.

چه نوع درمانی؟

برای افسردگی خفیف تا متوسط، CBT (درمان رفتاری شناختی) درمان انتخابی برای کودکان و نوجوانان است. بسته به شرایط بالینی خاص، سن و شرایط کودک، ممکن است استثناهایی در این مورد وجود داشته باشد. برای کودکان کمتر از 10 سال، سایر روش های روان درمانی مانند بازی درمانی، روان پویشی و رفتار درمانی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.

برای افسردگی متوسط ​​تا شدید، دستورالعمل‌های مبتنی بر شواهد ترکیبی از CBT و داروهای ضد افسردگی (معمولاً داروهای SSRI، ) را توصیه می‌کنند.

آیا می توان از مبتلا شدن به افسردگی یا اضطراب جلوگیری کرد؟

افسردگی می تواند ناشی از موقعیت های خاصی در زندگی باشد یا ممکن است علت بیولوژیکی داشته باشد. شما به عنوان والدین همیشه نمی توانید عوامل استرس زا در زندگی فرزندتان را مدیریت کنید. اما شما می توانید با اطمینان از اینکه فرزندتان از موارد زیر برخوردار است، به بهبود سلامت روان او کمک کنید.

• ورزش روزانه
• محیط امن و حمایتی در خانه و مدرسه
• وعده های غذایی متعادل

والدین چه کاری می توانند انجام دهند؟

اگر والدین یا سایر بزرگسالان در زندگی یک فرد جوان مشکوک به مشکل افسردگی باشند، باید:

• علائم هشدار دهنده افسردگی را بشناسند و توجه داشته باشند که مشکلات چه مدت ادامه داشته اند، چند بار رخ می دهند و چقدر شدید به نظر می رسند.
• برای ارزیابی و تشخیص به بهترین روانشناس کودک مراجعه کنند.
• اطلاعات دقیق را از کتابخانه ها، خطوط تلفن و سایر منابع دریافت کنند.
• سوالاتی در مورد درمان ها و خدمات بپرسند.
• با خانواده های دیگر صحبت کنند یا یک سازمان شبکه خانواده پیدا کنند.

برای افرادی که درباره مراقبت‌های بهداشت روانی که فرزندانشان دریافت می‌کنند سؤالاتی دارند یا از آن راضی نیستند، مهم است که نگرانی‌های خود را با ارائه‌دهنده در میان بگذارند، اطلاعات بیشتری بخواهند و از منابع دیگر کمک بگیرند.

آنچه اکنون می دانیم:

• افسردگی دوران کودکی یک موجودیت بالینی واقعی و متمایز است.
• این یک وضعیت سلامتی جدی است که در صورت عدم درمان، خطر دوره‌های افسردگی آینده، طولانی‌مدت و شدیدتر را افزایش می‌دهد.
• افسردگی درمان نشده در کودکان و نوجوانان می تواند خطر خودکشی را به همراه داشته باشد.
• افسردگی اغلب دارای زمینه های بیولوژیکی، روانی و اجتماعی است. یک برنامه درمانی فردی که هر یک از این جنبه‌ها را بررسی کرده و به آنها رسیدگی می‌کند، بهترین راه درمانی است.
• گزینه های درمانی موثر برای افسردگی دوران کودکی و نوجوانی به طور گسترده ای از طریق چندین مطالعه علمی در طول سالیان آزمایش، اثبات و تثبیت شده است.

آیا افسردگی کودکان و نوجوانان از بین می رود؟

هر کودک و نوجوانی متفاوت است. برخی از کودکان ممکن است از افسردگی یا اضطراب پیشی بگیرند. برخی از افراد ممکن است نیاز به مدیریت این شرایط تا آخر عمر داشته باشند. با رفتن پیش بهترین روانشناس نوجوان می توانید با اطمینان از تشخیص صحیح و درمان مناسب به فرزندتان کمک کنید.

نتیجه گیری

افسردگی در کودکان و نوجوانان یک مشکل قابل توجه در حوزه‌ی سلامت عمومی است که نیازمند توجه و حمایت از سوی والدین، مراقبان، مربیان و متخصصان سلامت روان به طور یکسان می‌باشد. با درک علائم و نشانه‌های افسردگی، شناسایی عوامل خطر و پیگیری برای مداخله‌ی زودهنگام، می‌توانیم به افراد جوان در غلبه بر این وضعیت سلامت روان و پیشرفت در زندگی شخصی و تحصیلی کمک کنیم.

سوالات متداول