اثرات عزت نفس بر زندگی
بسیاری از افراد جدای اتفاق ها و نظر های اطرافیان، احساس ارزشمندی نسبت به خود دارند و در مقابل نیز کسانی هستند که خود را بی ارزش می دانند و برای خود احترامو ارزشی قائل نیستند. این گونه ارزش ها ریشه در عزت نفس و یا عدم داشتن عزت نفس دارد.
با ما همراه باشید تا در این مقاله به بررسی عزت نفس و نشانه های آن بپردازیم.
عزت نفس چیست؟
این واژه در واقع میزان ارزش و احترامی است که شخص به خود می گذارد. معنی این واژه در روانشناسی، احساس و ارزش ذهنی افراد نسبت به خودشان است. به عبارتی می توانیم بگوییم که عزت نفس به مجموعه احساس هایی از جمله احساس امنیت، هویت، حس تعلق، احساس شایستگی گفته می شود که ارزش فرد را در ذهنیت خود بالا می برد. درواقع داشتن عزت نفس به معنای احترام گذاشتن به خود است.
میزان این ارزش با توجه به دوران مختلف زندگی متغیر است به گونه ای که عزت نفس در دوران کودکی به پایین ترین حد خود می رسد و به مراتب در دوران نوجوانی و همچنین بزرگسالی افزایش می یابد و در نهایت به سطح نسبتاً پایداری می رسد.
ارزش قائل شدن برای خود به طور کلی یک عامل بسیار مثبت در زندگی است که می تواند سبب موفقیت، روابط خوب و رضایت در ارتباط های اجتماعی شود. در طرفی دیگر داشتن حس ارزش کم می تواند افراد را به سمت افسردگی، نا امیدی، منزوی شدن و.. سوق دهد و از توانایی های ارتباطی شخص بکاهد. این امر سبب می شود که شخص در روابط و موقعیت های توهین آمیز کوتاه بیاید و پس از پذیرش آن را تحمل کند.
انواع عزت نفس
همانطور که پیش از این گفتیم عزت نفس، ارزش و احترام قائل شدن برای خود است. این ارزش دارای شدت و میزان های متفاوتی است. برخی از افراد دارای میزان سطح بسیار پایینی هستند، برخی افراد دارای میزان سطح کافی و طبیعی هستند و برخی دیگر میزان سطح کاذب و بیش از حدی دارند.
چه چیزی باعث کاهش و افزایش عزت به نفس می شود؟
احساس ارزش بالا یا پایین اغلب ریشه در دوران کودکی دارد، چرا که رفتار های خانوادگی تاثیر به سزایی در میزان این ارزش می گذارد. زندگی خانوادگی که مملو از عدم تایید است می تواند فرد را تا زندگی بزرگسالی دنبال کند. همچنین عزت نفس پایین می تواند به دلیل مشکلات داخل محیط مدرسه یا محل کار باشد. به همین ترتیب، یک رابطه ناخشنود نیز می تواند بر تغییر میزان آن تاثیر بگذارد.
دانستن این موضوع که همه افراد برابر هستند و هیچ کسی نسبت به شخص دیگر برتری ندارد، بسیار بر داشتن این حس ارزش کمک می کند. از این رو کنار گذاشتن ترس کمتر بودن نسبت به دیگران، احساس ارزشمند بودن را بالا می برد.
برای داشتن میزان کافی و سالم اگر احساس می کنید نمی توانید هیچ کاری را درست انجام دهید، تمرکز کنید و سعی کنید برای مدتی به مسائل بی اهمیت و منفی فکر نکنید. همیشه در تلاش باشید تا مدام از خود انتقاد نکنید و همانطور که با کسی که دوستش دارید رفتار می کنید، با خودتان صحبت کنید.
اگر دارای حس ارزش به میزان پایین هستید، شما احتمالاً اغلب خود را پایین می‌آورید و وضعیت کنونی خود را با عبارات بسیار منفی ترسیم می‌کنید، باید دست از تفاسیر منفی بردارید و به خود حس قدرت القا کنید.
نشانه های عزت نفس سالم
شخصی که دارای عزت نفس کاذب و بیش از اندازه هست، همواره به دنبال دیده شدن و جلب توجه است. اما داشتن یک تعادل سالم در احساس ارزشمندی با نشانه هایی که در زیر به آن اشاره نموده ایم، همراه است:
- دانستن تفاوت بین عزت نفس و تکبر
- عدم ترس ازبازخورد
- به دنبال تایید دیگران نبودن
- عدم ترس از درگیری در دفاع از احترام وشخصیت خود
- قادر به تعیین حد و مرز
- توانایی بیان نیازها و نظرات
- داشتن رفتری قاطعانه
- عدم داشتن رفتار زورگو
- بنده کمال نبودن
- عدم ترس از شکست
- احساس حقارت نداشتن
- پذیرش ضعف های خود
تاثیر و مزایای ارزش قائل شدن به خود
داشتن عزت نفس سالم سبب می شود تا فرد در گرفتن تصمیم هایش کوشا عمل کند. همچنین با ارزش دانستن خود روابط، سلامت عاطفی و رفاه کلی تاثیرات مثبتی می گذارد.
افرادی که دارای عزت نفس سالمی هستند عموما از چالش های زندگی راحت تر عبور می کنند چرا که اینگونه افراد درک محکمی از توانایی های خود دارند و همچنین عزت نفس کافی بر میزان انگیزه نیز تأثیر می گذارد.
اینگونه افراد از آنجایی که رابطه سالمی با خود دارند، قادر به حفظ روابط سالم با دیگران هستند. همچنین افراد با عزت نفس کافی، از خود و توانایی های خود انتظارات واقع بینانه دارند و نیازهای خود را به خوبی درک کرده و قادر به بیان آن ها هستند.
عوامل موثر
عوامل زیادی وجود دارد که می تواند بر میزان این حس تأثیر بگذارد. احساس ارزشمندی ممکن است تحت تأثیر سن، ناتوانی، تجربیات زندگی، رفتار های جامعه، ژنتیک، بیماری، توانایی های بدنی، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، الگوهای فکری، ظاهر، رفتار های خانوادگی و… قرار گیرد.
بیشتر بخوانید=> نوروفیدبک چیست؟
