عوارض نوروفیدبک | آیا نوروفیدبک خطرناک است؟
نوروفیدبک یک فرایند درمانی غیر تهاجمی است که امواج مغزی فرد را اندازه گیری و به بیمار فیدبک میدهد تا کیفیت عملکرد مغز را بهبود بخشد. در نوروفیدبک سنسورهایی بر روی سر بیمار قرار می‌گیرد تا امواج مغزی او را ثبت کند. سپس امواج مغزی به صورت تصویر یا صدا نشان داده میشود و بیمار یادمی‌گیرد تا با تمرکز و تمرین امواج مناسب‌تری تولید کند. این امر به‌طور تدریجی سبک عملکرد مغز را تغییر میدهد تا سلامت روانی بهبود یابد. سوالی که برای افراد متقاضی این نوع درمان پیش می آید اسن است که عوارض نوروفیدبک چیست و آیا این درمان خطر ناک است؟
در ادامه به بررسی سوال های متدوال درمورد عوارض نوروفیدبک می پردازیم.
بطور کلی نوروفیدبک برای بهبود اختلالاتی مانند:
- اضطراب
- کم‌توجهی و پرهیجانی
- افسردگی
- اختلالات خواب
- سوء مصرف مواد
- دردهای عصبی و …
کاربرد دارد.
بنابراین نوروفیدبک با کمک به مغز برای تولید امواج مغزی مناسب‌تر، می‌تواند سلامت روانی فرد را بهبود بخشد.
آنچه در این مطلب میخوانید
نوروفیدبک و عوارض نوروفیدبک
نوروفیدبک یکی از روش های نوروتراپی است که می تواند برای درمان اختلالات روانی مثل اضطراب، افسردگی، کم توجهی و اختلالات خواب مفید باشد. در این روش از یک دستگاه ویژه برای اندازه گیری و نمایش امواج مغزی (EEG) استفاده می شود. بیمار یادمی گیرد تا با کمک تصویرها و صداهای هدایت کننده، امواج مغزی خود را تنظیم کند. به این ترتیب عملکردهای فیزیولوژیکی و روانی مثل کاهش استرس و افزایش تمرکز ذهنی بهبود پیدا می کند.
عوارض نوروفیدبک عموما شامل موارد زیر می شود:
- سردرد خفیف که با استراحت قابل کنترل است
- گیجی و خستگی جزئی پس از جلسات
- حساسیت نسبت به نور و صدا
- تغییراتی در خواب که به مرور زمان برطرف می شود
لازم به ذکر است که کلید موفقیت در نوروفیدبک انجام جلسات منظم و طولانی مدت ( 10 تا 30 جلسه ) است. پیشرفت به تدریج حاصل می شود و نیاز به صبر و ادامه دارد.
آیا نوروفیدبک عوارض جانبی دارد؟
عوارض نوروفیدبک معمولا خیلی جزئی و کوتاه مدت هستند و با ادامه جلسات کاهش می یابند. به طور کلی عوارض جانبی نوروفیدبک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد یا تحریک پذیری
- گیجی و خستگی به خصوص بعد از اولین جلسات که با ادامه درمان رفع میشود
- تغییرات خلقی مثل عصبانیت یا بیقراری که به مرور زمان از بین میروند
- اختلال در خواب مانند خواب کمتر یا خواب آلودگی که در طولانی مدت اصلاح می شود
- در برخی موارد نیز بیمار به خاطر تمرین کنترل امواج مغزی عوارض جدیدی را تجربه میکند
- تحریک پذیری بیش از حد
البته تحقیقات نشان میدهد که اکثریت افرادی که نوروفیدبک را تجربه میکنند عوارض جدی نمی بینند و در عوض بهره‌های زیادی از این روش درمانی برداشت میکنند. بنابراین مسئله مهم این است تحت نظارت پزشک متخصص اقدام به نوروفیدبک کرد.
آیا نوروفیدبک خطرناک است؟
نوروفیدبک یکی از روش های درمانی غیر تهاجمی است که به طور کلی خطرناک به شمار نمی آید و برای اکثر بیماران بی خطر است. البته ممکن است برای برخی افراد محدود ایجاد عوارضی بکند، اما این عوارض معمولا خیلی جزئی و بی‌خطر هستند.
برخی از دلایلی که نشان می دهد نوروفیدبک خطرناک نیست عبارتند از:
- نوروفیدبک در واقع فرایند آموزشی برای مغز است و به مغز آسیب نمی زند.
- جریان های برقی مورد استفاده در نوروفیدبک بسیار کم و بی خطر است.
- بیمار تحت نظارت یک متخصص است و می تواند جلسه را هر زمان که مایل است متوقف کند.
- تحقیقات نشان داده اند که نوروفیدبک می تواند بدون عوارض جانبی مهم به کار خود ادامه دهد.
- پیشرفت به تدریج حاصل می شود و بیشتر بیماران تجربه مثبتی از نوروفیدبک دارند.
بنابراین می توان نتیجه گرفت نوروفیدبک برای اکثر بیماران بی خطر است و در صورت انجام تحت نظارت پزشک می تواند بسیار مفید واقع شود
آیا امواج مغزی در نوروفیدبک ضرر دارد؟
امواج مغزی که در نوروفیدبک اندازه گیری می شوند و تغییر داده می شوند ضرری ندارند و برعکس می توانند به بهبود سلامت روانی کمک کنند. مهم ترین دلیل هایی که نشان می دهد امواج مغزی در نوروفیدبک آسیبی ندارند این است که امواج مغزی طبیعی برای عملکرد سلامت مغز هستند و در نوروفیدبک سعی می شود امواج مغزی فرد را به سمت الگوهای سالم سوق دهند.
جریان های الکتریکی مورد استفاده در نوروفیدبک بسیار ضعیف و بدون خطر هستند. هم چنین در نوروفیدبک امواج مغزی تنها خوانده می شوند و تغییری در ساختار مغز ایجاد نمی شود.
به طور کلی می توان گفت که نوروفیدبک می تواند بدون ایجاد آسیب به امواج مغزی برای مدت طولانی انجام شود.
همچنین می توان نتیجه گرفت که نوروفیدبک اگر توسط متخصص انجام شود می تواند بدون ایجاد آسیب به امواج مغزی وایجاد عوارض نوروفیدبک به بهبود سلامت روانی بیمار کمک کند.
آیا نوروفیدبک برای همه مناسب است؟
نوروفیدبک برای تعداد زیادی از افراد مفید و مناسب است، اما برای همه مناسب نیست و ممکن است باعث بروز عوارض نوروفیدبک شود.
برخی از افرادی که ممکن است برای آنها نوروفیدبک مناسب نباشد شامل افراد زیر می شوند:
- کودکان زیر 12 سال تا زمانی که سیستم عصبی آنها تکامل یافته نشده است
- افراد مبتلا به صرع زیرا تحریک الکتریکی ممکن است صرع آنها را تشدید کند
- افراد مبتلا به اختلالات روان پریشی همچون اسکیزوفرنی
- افراد دارای فلج مغزی یا ضایعات مغزی زیرا امواج مغزی آنها آسیب دیده است
- افراد دارای فلج عصبی زیرا تحریک الکتریکی می تواند تشنج ایجاد کند
بنابراین با وجود اینکه نوروفیدبک برای اکثر افراد مفید است، برای برخی گروه ها که دارای شرایط خاص هستند مناسب نخواهد بود. البته با نظر متخصص می توان درباره اینکه برای فرد مورد نظر مناسب است یا نه تصمیم گرفت.
آیا نوروفیدبک به کودکان آسیب می رساند؟
به طورکلی، نوروفیدبک برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی شود. چرا که سیستم عصبی آنها به طورکامل تکامل نیافته است و این روش می تواند مختل کننده باشد.
دلایلی که نشان می دهد نوروفیدبک ممکن است به کودکان آسیب برساند و موجب پیدایش عوارض شود این است که مغز کودکان در حال تکامل است و این روش می تواند الگوهای عصبی طبیعی شکل گیری شده را به هم بریزد.
کودکان نمی توانند به خوبی از پس فرایند نوروفیدبک برآیند چرا که نیاز به مهارت سلامت روانی دارد. همچنین کودکان در این سن ممکن است تمرکز کافی برای درمان نوروفیدبک نداشته باشند و ممکن است امواج مغزی یک کودک را مختل کند یا عوارض جانبی مثل اضطراب را تشدید کند.
بنابراین پزشکان توصیه می کنند تا زمانی که کودک به سن بلوغ نرسیده از انجام نوروفیدبک خودداری شود.
